Indeksy giełdowe spełniają rozmaite role. Najpowszechniej jednak kojarzy się je jako miary, które są ustalane na bazie skrupulatnych kalkulacji z wartości danych akcji. Obrazują to, jaka jest sytuacja na giełdzie, jak prosperuje cały sektor spółek lub dane podmioty. Jednak ich rola jest jeszcze bardziej doniosła.
Szczególna rola indeksów sprzężonych z CSR
Indeksy giełdowe spełniają wiele zadań. Najczęściej jednak wskazuje się, że są spójną formą informacji na temat tego, co dzieje się na rynku. Ponadto, przypisuje się im również, że stanowią tzw. instrument bazowy dla opcji, czy kontraktów. Indeks giełdowy jest wyjściowym źródłem analitycznych informacji, dzięki którym możliwe jest prowadzenie w sposób rozmyślny szeroko rozumianego procesu inwestowania. Umiejętność odpowiedniego odczytywania i interpretowania indeksów giełdowych przesądza o efektywnym podejmowaniu decyzji inwestorskich przez osoby zainteresowane. Wskaźniki giełdowe są wreszcie często przyczynkiem dla wielu stron (inwestorów) do budowania również innych indeksów giełdowych. Na świecie jednak funkcjonują dzisiaj także indeksy giełdowe, sprzężone ze społeczną odpowiedzialnością biznesu. Tak więc podmioty gospodarcze notowane w tychże indeksach wyróżniają się wysokim poziomem poszanowania środowiska naturalnego, jak i wdrażają rozmaite postulaty na rzecz rozwoju społeczności lokalnych, a przede wszystkim działają zgodnie z przepisami prawa, jak i etyką biznesu.
Down Jones Sustainability Index (DJSI)oraz indeksy z grupy FTSE4Good najpowszechniejszymi indeksami światowymi obrazującymi społeczną odpowiedzialność firm
W skali świata funkcjonuje dzisiaj wiele indeksów giełdowych w analizowanej kategorii. Najpowszechniejszy jest jednak Dow Jones Sustainability Index (DSJI). To pierwszy w skali świata indeks, który uwzględnia kwestie społecznej odpowiedzialności biznesu. Jego istota polega na tym, że podawana wartość to tak naprawdę efekt porównania zarządzania oraz aktywności w sferze zrównoważonego rozwoju w 317 najprężniej działających korporacjach. Indeks jest o tyle ciekawy, że obecnie w ramach niego nie jest notowana żadna ze spółek funkcjonujących na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Również bardzo powszechne są Indeksy FTSE4Good. Te jednak są zdecydowanie młodsze niż DJSI, gdyż zostały wprowadzone dopiero w roku 2010. Celem wprowadzenia tych indeksów było doprowadzenie do właściwego wyróżnienia firm społecznie odpowiedzialnych. Podmioty notowane na liście FTSE4Good Index Series wyróżnia więc dzisiaj przede wszystkim wdrażanie i przestrzeganie bardzo restrykcyjnych wymogów w kwestii ochrony środowiska, sprawach społecznych czy wreszcie w sferze ładu korporacyjnego. Oprócz tych najbardziej powszechnych indeksów funkcjonują również indeksy bardziej regionalne, które są miarą społecznego zaangażowania firm na określonym terytorium. Między innymi taką postać przyjmuje tzw. indeks funduszy inwestycyjnych Calvert, który jest liczony od 2000 roku. W uproszczeniu można przyjąć, iż stanowi on miarę koniunktury gospodarczej spółek amerykańskich znanych z działalności na rzecz budowy społecznie odpowiedzialnego biznesu. Dobór spółek do tego indeksu jest prowadzony poprzez ocenienie tak naprawdę tego, jak spółki przyczyniają się do budowy tzw. zdrowego środowiska, czy tworzą miejsca pracy zatrudnionym zgodnie z postulatami prawa i etyki. Również taki ograniczony zasięg terytorialnie ma KLD Global Sustainability Index Series (GSI), który funkcjonuje on od roku 2007. Obrazuje on poziom etycznego zachowania spółek koncentrujących swoją działalność gospodarczą przede wszystkim na terenie Ameryki Północnej, Pacyfiku, jak również i Azji. W doborze firm do tego indeksu stosowana jest metodologia indeksu, która sprowadza się do przeprowadzenia selekcji pozytywnej.
W polskim środowisku biznesowym RESPECT INDEX miarą społecznej odpowiedzialności biznesu
Wyżej analizowane indeksy giełdowe, będące tak naprawdę światowymi miarami społecznej odpowiedzialności firm, miały to do siebie, że w większości przypadków żadna ze spółek notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych tam nie miała miejsca. Obecnie jednak funkcjonuje lokalna miara zaangażowania w CSR działających w Polsce firm. Mianowicie jest to RESPECT Index. Indeks ten został wprowadzony w roku 2009, a było to w dużej mierze z inicjatywy Kulczyk Investments. W pierwszym składzie spółek, należących do tego indeksu znalazło się 16 podmiotów gospodarczych. W tym jedynie dwa banki: Bank BPH, jak i Bank Citi Handlowy. Natomiast dobór spółek, wchodzących w skład RESPECT INDEX, jest prowadzony ciągle niezmiennie według tych samych kryteriów. Mianowicie, w I etapie ocenia się płynność spółek, w etapie II – działalność spółek pod względem tego, czy stosują postulaty odpowiednio wypracowanego ładu korporacyjnego oraz jakie mają kontakty (polityka informacyjna) wobec interesariuszy. W etapie III badaniu podlega stopień kompleksowości działań, jakie są podejmowane przez spółki na rzecz ich interesariuszy, biorąc pod uwagę: czynniki ekonomiczne, czynniki społeczne, a także czynniki środowiskowe. Te natomiast czynniki to między innymi:
- czynniki ekonomiczne: stosowane praktyki w kodeksie postępowania, specyfika zarządzania ryzykiem oraz zarządzania strategicznego, czy stosowane metody zarządzania ryzykiem nadużyć;
- czynniki społeczne: poziom prowadzonego dialogu z interesariuszami, relacji z dostawcami, stosowane rozwiązania w sferze bezpieczeństwa i higieny pracy, metody zarządzania zatrudnionymi;
- czynniki środowiskowe: aspekty środowiskowe oferowanych produktów, usług, bioróżnorodność, metody zarządzania środowiskowego, skuteczne działania ograniczania negatywnego odziaływania środowiskowego.
Coraz więcej banków notowanych w RESPECT INDEX
Na samym początku zostało już odnotowane, że w pierwszych notowaniach w badanym indeksie znalazło się 16 firm, a wśród nich dwa banki. Sytuacja ta jednak z roku na rok się zmienia. Do indeksu dochodzą nowe podmioty gospodarcze (wcześniej w nim nie notowane), a dotychczasowe ustępują miejsca innym. Na chwilę obecną (2015 r.) zgodnie z ostatnią konferencją Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych indeks ten obejmuje 22 spółki. Wśród nich natomiast znajduje się wiele banków, a więc notowane są:
- Bank Handlowy w Warszawie SA;
- Bank Millennium SA;
- BRE Bank SA;
- ING Bank Śląski SA;
- Kredyt Bank SA.
Kredyt Bank S.A. jest tu prawdziwym debiutantem, bowiem dopiero w lipcu 2015 roku dołączył do indeksu RESPECT INDEX.
Indeksy giełdowe to nie jedyne sposoby odziaływania na etyczną działalność spółek
Warto jednak w tym miejscu odnotować, że w Polsce funkcjonuje również wiele innych rozwiązań powiązanych z giełdą w sposób pośredni, które również wpływają na etyczną działalność spółek akcyjnych. Mianowicie jest to szereg rozwiązań składających się na tzw. dobre praktyki, obowiązujące uczestników rynku. W uproszczeniu przyjmują one następujący charakter:
- dobre praktyki wypowiedzi publicznych;
- dobre praktyki działań;
- postulaty dobrych praktyk na rynku New Connect;
- inne kodeksy dobrych praktyk.
Dobre praktyki wypowiedzi publicznych to nic innego, jak wyrażanie wszelakich wypowiedzi o prognostycznym charakterze (w stosunku do sytuacji na giełdzie, czy sytuacji danych spółek) w oparciu jedynie o merytoryczne podstawy. Wszelakie takie wypowiedzi z uwagi na ich doniosłość oraz potencjalny wpływ na nastroje rynkowe muszą być imienne, co więcej, ze wskazaniem stanowiska, jakie autor danej wypowiedzi zajmuje. Praktyki dobrych działań to natomiast wszelakie aktywności, które służą budowaniu silniejszej transparentności spółek giełdowych, czy poprawie prowadzonego procesu komunikacji na linii spółka, a jej interesariusze. Od roku 2008 w imię budowy społecznie odpowiedzialnej giełdy, jak i spółek giełdowych został również przyjętych specjalny kodeks -Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na NewConnect? oraz kodeks -Dobrych Praktyk Autoryzowanych Doradców NewConnect?. Przede wszystkim wprowadzenie tych rozwiązań ma na celu zwiększenie jakości dobrych standardów postępowania doradców NewConnect. Powszechnie również zdecydowano się stosować inne kodeksy dobrych praktyk służące budowaniu jeszcze bardziej odpowiedzialnego prowadzenia działań inwestorskich. Między innymi, postulaty CSR w zakresie budowy społecznie odpowiedzialnego biznesu są stosowane poprzez przestrzeganie przepisów: Zasad Etyki Zawodowej Maklerów i Doradców, Kodeksu Dobrych Praktyk Domów Maklerskich, Kodeksu Dobrych Praktyk Inwestorów Instytucjonalnych, czy Zasad Dobrej Praktyki Bankowej. Istotne są również postanowienia Kodeksu Dobrych Praktyk Rynku Finansowego, czy Standardów Inwestycyjnych Powszechnych Towarzystw Emerytalnych.
Jak więc widać społeczna odpowiedzialność biznesu zyskuje dzisiaj coraz większe uznanie. Poziom takiej aktywności spółek również jest mierzony za pomocą różnych indeksów giełdowych. Od niedawna taki indeks – a mianowicie RESPECT INDEX – również funkcjonuje w Polsce (na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych). Na początku były w nim notowane jedynie dwa banki. Dzisiaj jest ich sześć. To wskazuje, iż z roku na rok rośnie poziom społecznego zaangażowania instytucji bankowych w Polsce. Ponadto, budowie społecznie odpowiedzialnego biznesu służy również wiele aktów (tzw. dobre praktyki). Również związane są nimi instytucje bankowe, ponieważ są uczestnikami rynku finansowego oraz obrotu giełdowego. W szczególności natomiast istotny jest dla nich zbiór Zasad Dobrej Praktyki Bankowej.
Fajnie opracowaliście ten temat