Bardzo dużo mówi się w ostatnim czasie o odpowiedzialności karnej za przestępstwa skarbowe. W tym jednak miejscu warto zadać sobie pytania, jaka jest sytuacja w świetle przepisów prawnokarnych osoby, która dopuściła się czynu o mniejszej szkodliwości – czyli wykroczenia skarbowego?
Wykroczenie skarbowe to?.
czyn zabroniony pod groźbą kary przez przepisy kodeksowe, jednakże kara jest tu łagodniejsza niż w przypadku przestępstwa skarbowego. Warunkiem zakwalifikowania czynu do kategorii wykroczenia skarbowego jest to, iż w trakcie jego popełnienia wartość kwotowa, która została uszczuplona czy narażona finalnie na takie uszczuplenie nie jest wyższa niż pięciokrotność wysokości minimalnego wynagrodzenia, jakie jest ustalone i obowiązuje w kraju, w czasie, gdy doszło do popełnienia takiego wykroczenia skarbowego. Najczęściej osoby, które odpowiadają karnie za popełnienie wykroczenia skarbowego, dopuszczają się:
- uchylenia się od dopełnienia obowiązku podatkowego,
- ukrywania prowadzonej działalności gospodarczej,
- niewydania w świetle obowiązku faktury,
- zaniedbania obowiązków w sferze przekazywania poprawnych informacji podatkowych.
Za wykroczenie skarbowe można być nałożona kara grzywny, mandat, a ich wysokość jest uzależniona od wielu czynników – jakich?
Sprawca, który dopuści się wykroczenia skarbowego, musi się liczyć z tym, że może zostać obarczony karą grzywny. Jest ona w takiej sytuacji wymierzana w sposób kwotowy. Najczęściej w granicach od 1/10 do nawet 20 krotności minimalnego wynagrodzenia, jakie obowiązuje w kraju w danym czasie. Dopuszczalne też jest, że zanim wobec danej osoby będzie wymierzona kara grzywny, wcześniej będzie ona aresztowana w związku z popełnionym czynem. Wówczas czas, który spędziła w areszcie również zalicza się jej na poczet pomniejszenia kary grzywny, którą jest finalnie obciążona. Mają tu zastosowanie przepisy wskazujące, że dzień rzeczywistego pozbawienia takiej osoby wolności ma być zaliczony na rzecz kary grzywny w wysokości od 1/500 do 1/50 górnej granicy ustawowego zagrożenia daną karą grzywny. Znane są wreszcie przypadki, iż za popełnienie wykroczenia skarbowego jest wymierzany mandat karny. Jednak jego wysokość jest ograniczona i nie może być wyższa niż dwukrotność pensji minimalnej. Organ właściwy wymierzając czy to karę grzywny czy mandat karny, bierze pod uwagę:
- jakie dochody uzyskuje osoba, wobec której wymierzana jest kara,
- jakie ma możliwości zarobkowe taka osoba, czy np. posiada kompetencje, wiedzę, stan zdrowia, na podjęcie dodatkowej działalności zarobkowej, czy uzyskiwanie po prostu wyższych zarobków,
- jaka jest sytuacja rodzinna danej osoby – czy np. jest to osoba samotna, czy może ma na utrzymaniu dzieci, albo niepełnosprawnego małżonka,
- jaka jest sytuacja majątkowa danej osoby – czy jest to osoba bardzo zamożna, czy posiada nieruchomości, dom na własność, czy może płaci dodatkowo comiesięcznie koszty, czy ma dom spłacany kredytem itp.
Za wykroczenia skarbowe są przewidziane także środki karne, jakie?
Wymierzenie kary grzywny, czy nałożenie mandatu na osobę, która dopuściła się wykroczenia skarbowego to nie jedyna forma kary. Dlaczego? Mianowicie, funkcjonują jeszcze tzw. środki karne. Jednak ich katalog jest zdecydowanie zredukowany do postaci trzech środków karnych, a więc:
- przepadek przedmiotów,
- ściągnięcie wartości przedmiotów, które uległy przepadkowi,
- albo dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej przez sprawę wykroczenia skarbowego.
Kiedy możliwe jest przedawnienie wykroczenia skarbowego?
Możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej sprawcy wykroczenia skarbowego nie jest nieograniczona w czasie. Mianowicie, funkcjonuje również przedawnienie. Zgodnie z art. 51 paragraf 1 Kodeksu Karnego Skarbowego karalność wykroczenia skarbowego upływa w czasie jednego roku od jego popełnienia. Zachodzą jednak od tego istotne wyjątki, a więc:
- jeśli w czasie od momentu popełnienia wykroczenia skarbowego przez dany podmiot zostało wszczęte wobec niego postępowanie, termin przedawnienia wykroczenia skarbowego się zmienia, a upływa dopiero po dwóch latach od zakończenia tego postępowania,
- gdy natomiast wobec sprawcy wykroczenia skarbowego orzeczona została karna, środek karny, ale nie doszło do ich finalnego zrealizowania, wtedy wykroczenie to przedawnia się dopiero po upływie 3 lat od uprawomocnienia się przedmiotowego orzeczenia.
Nadto Kodeks Karny Skarbowy uznaje również instytucje zatarcia wykroczenia skarbowego, czyli uznania go za takie, jakby nigdy nie miało miejsca. To jednak jest możliwe w ciągu dwóch lat od:
- wykonania kary, środka karnego za popełnione wykroczenie skarbowe,
- darowania popełnionego przez dany podmiot wykroczenia skarbowego,
- przedawnienia wykonania kary, środka za wykroczenie skarbowe.
Jeszcze inaczej to wygląda w przypadku nałożenia mandatu karnego na sprawę wykroczenia skarbowego. Tutaj bowiem już w rok po uiszczeniu mandatu karnego, odstąpieniu od jego nałożenia, uznaje się jego nałożenie za zatarte.
Podsumowując,
Uznać należy, że wykroczenia skarbowe są czynami o zdecydowanie mniejszej szkodliwości niż przestępstwa skarbowe. W skutek wykroczenia skarbowego dochodzi bowiem do uszczuplenia, czy zagrożenia uszczupleniem stosunkowo niewielkiej kwoty środków pieniężnych. Tym więc jest zdeterminowany poziom odpowiedzialności karnej, jaką ponosi sprawca wykroczenia skarbowego. Przewidziana kara jest jedynie w postaci finansowej, materialnej. Ponadto, stosunkowo szybko dochodzi do przedawnienia wykroczeń skarbowym, a tym bardziej do ich zatarcia.
