Badania przeprowadzone przez Konferencję Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce pokazują, że prawie 2/3 Polaków w ogóle nie oszczędza i nie posiada żadnych oszczędności. W obliczu niepokojących tendencji demograficznych wielu ekonomistów potwierdza, że emerytury z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dla obecnych 20-30 latków będą wynosić zaledwie około 30% ostatniego wynagrodzenia. Systematyczne oszczędzanie jest zatem jedynym sposobem na zadbanie o swoją niezależność finansową nie tylko na starość, ale również w bliższej perspektywie. Specjalnie dla naszych czytelników przygotowaliśmy praktyczny zestaw wskazówek, która pozwalają w skuteczny sposób generować i pomnażać własne oszczędności.
Jak zacząć oszczędzać?
Oszczędzanie pieniędzy w swej istocie sprowadza się przede wszystkim do generowania nadwyżek finansowych, czyli przewagi dochodów nad wydatkami. Michał Szafrański, autor bloga roku 2013 w kategorii finanse (nagrody przyznawanej przez grupę Onet) w swoich wpisach na temat oszczędzania pieniędzy zauważa, że oszczędzanie jest procesem i wymaga dużej systematyczności i konsekwencji. W celu zwiększenia efektywności warto w tym celu stworzyć ogólny plan oszczędzania. Bardzo pomocnym narzędziem, który umożliwia stworzenie takiego planu jest budżet domowy, który pozwala nieustannie monitorować własne przepływy pieniężne.
Stworzenie budżetu domowego powinniśmy zacząć od spis swoich miesięcznych dochodów i wydatków, w tym również wydatków jednorazowych oraz nieregularnych. Wyniki posłużą nam do określenia planu oszczędzania, w którym powinien znaleźć się również tzw. fundusz awaryjny oraz fundusz wydatków nieregularnych. Sposób wyliczania tych domowych funduszy jest niczym innym jak średnią roczną wydatków (regularnych, jednorazowych i nieregularnych) podzieloną przez 12 miesięcy. Wykonanie budżetu domowego jest banalnie proste, a samo narzędzie jest niezwykle przydatne, gdyż pozwala na analizę własnych przepływów pieniężnych.
Kluczową informacją w budżecie domowym jest oczywiście saldo. Oszczędzanie sprowadza się do generowania nadwyżek (dodatnie saldo), które następnie mogą zostać zainwestowane. W jaki sposób można zwiększyć nasze saldo? Możliwości są oczywiście dwie – albo zwiększyć wysokość dochodów przy niezmienionym stanie wydatków, albo zmniejszyć wydatki. Najkorzystniejszą sytuacją byłoby wykonanie obu tych czynności naraz, jednak w praktyce nie zawsze jest to proste do wykonania.
Sposoby na zmniejszenie wydatków są praktycznie nieograniczone. Obniżenie kosztów może dotyczyć kategorii związanych między innymi z jedzeniem, transportem, rozrywką, mieszkaniem i innymi wydatkami domowymi, prywatnym ubezpieczeniem, zadłużeniem, czy usługami bankowymi. Bardziej zaangażowani w zwiększaniu swoich oszczędności mogą zrezygnować z własnego samochodu i zacząć korzystać z roweru lub transportu publicznego. Oszczędzić można również poprzez zmniejszenie rachunków za gaz, prąd, wodę czy telefon. Istnieje nawet możliwość zmniejszenia kwot rat kredytowych (negocjacje z bankiem, zmiana umowy itp.). Wszystko oczywiście zależy od naszych standardów i możliwości. Oszczędzanie nie zawsze musi się wiązać z obniżeniem standardów życiowych. Można przecież poprawić saldo własnego budżetu domowego poprzez zwiększenie dochodów. Możliwości jest bardzo dużo, wszystko zależy od naszego zaangażowania i systematyczności.
Programy automatycznego oszczędzania
Osoby, które mają problemy z kontrolą własnych wydatków i nie czują się na siłach, żeby samodzielnie odkładać określoną sumę pieniędzy mogą skorzystać ze specjalnych produktów automatycznego oszczędzania. Idea automatycznego oszczędzania przywędrowała do nas z Zachodu i polega na odkładaniu części pieniędzy na osobne konto oszczędnościowe w trakcie płacenia kartą, wykonywania przelewów, a nawet wypłacania pieniędzy z bankomatu.
Przykład: Płacisz w sklepie rachunek na kwotę 198,24 zł. Dzięki programowi automatycznego oszczędzaniu (zaokrąglanie do wielokrotności 10 zł) z Twojej karty jest ściągana kwota 200 zł, a 1,76 zł trafia na twoje twój rachunek oszczędnościowy, na którym pieniądze pracują na określony procent.
Aktualnie na rynku cztery banki oferują innowacyjne programy automatycznego oszczędzania. Są to:
- mBank,
- ING Bank Śląski,
- Credit Agricole,
- PKO BP.
Jako pierwszy na rynku program automatycznego oszczędzania wprowadził mBank. Produkt nosi nazwę mSaver i umożliwia odkładanie pieniędzy na osobne konto oszczędnościowe o oprocentowaniu 1,4% (dla nowych klientów, którzy skorzystają z produktu między 09.03.2015, a 30.03.2015 oprocentowanie wynosi 4%). Odkładać pieniądze można niejako przy okazji w trakcie dokonywania płatności kartą płatniczą (zaokrąglenie kwoty transakcji do pełnych 10 zł), wykonywania przelewu (zwiększenie kwoty przelewu o 3-10 zł), a także w trakcie wypłacania pieniędzy z bankomatu. W mSaver można również zdefiniować jaki procent transakcji (od 1 do 15%) lub jaka kwota (wskazana przez nas samych) ma zostać przekazywana regularnie na konto oszczędnościowe. Istnieje również możliwość rozszerzenie oferty na mSaver plus. W tym przypadku dodatkowe środki są inwestowane w fundusze inwestycyjne.
Oferta automatycznego oszczędzania ING Banku Śląskiego – produkt Smart Saver – opiera się na identycznych założeniach jak w przypadku oferty mBanku. Oprocentowanie rachunku oszczędnościowego wynosi 3% dla kwot do 5 tys. złotych (powyżej tej kwoty oprocentowanie wynosi 1,5%). Oszczędzać można w trakcie płacenia kartą lub wykonywania przelewów. Kwoty transakcji mogą być zaokrąglane do wielokrotności 5 lub 10 zł (można wybrać również opcję % od transakcji – w tym przypadku z przedziału od 1 do 10%).
W przypadku Credit Agricole program automatycznego oszczędzania jest realizowany w ramach produktu CAsaver. Oferuje on możliwość odkładania środków pieniężnych na tradycyjny rachunek oszczędnościowy jedynie przy dokonywaniu płatności kartą, Kwoty mogą być zaokrąglane do wielokrotności 0,50, 1 lub 5 zł. Żeby skorzystać z usługi CAsaver trzeba również uruchomić jeden z czterech pakietów kont dla osób fizycznych dostępnych w ofercie banku Credit Agricole.
PKO Bank Polski jako ostatni z czterech wymienionych banków udostępnił w swojej ofercie usługę automatycznego oszczędzania. Autooszczędzanie – bo tak nazywa się usługa lidera polskiej bankowości detalicznej – umożliwia gromadzenie dodatkowych środków finansowych na osobny rachunek przy płaceniu kartą debetową, przy pomocy IKO (płatność telefonem) oraz przy wykonywaniu przelewów. Autooszczędzanie w PKO BP umożliwia zaokrąglanie kwot transakcji do pełnych złotych. Istnieje również opcja odkładania stałej kwoty od transakcji lub określonego procentu od jej wartości. Dodatkową usługą w programie automatycznego oszczędzania oferowanego przez PKO BP jest możliwość przelewania -końcówek? od transakcji na rachunek dziecka.
Konta osobiste z usługą moneyback i innymi premiami sposobem na oszczędzanie
Usługa moneyback (inaczej cashback) umożliwia otrzymanie zwrotu części pieniędzy z tytułu wykonanych transakcji (szczególnie płatności dokonanych kartą debetową). Aktualnie na rynku zdecydowana większość banków posiada w swojej ofercie konta osobiste z usługą cashback. Wysokość potencjalnego zwrotu za np. zakupy zależy od oferty banku. Największy limit zwrotu oferuje BNP Paribas oraz Eurobank i wynosi 720 zł w skali roku, co daje 60 zł miesięcznie. Niby nie dużo, jednak warto pamiętać o tym, że oszczędzanie pieniędzy dzięki usłudze moneyback odbywa się niejako przy okazji, praktycznie bez większego wysiłku. Oczywiście, żeby otrzymać zwrot części środków trzeba spełnić kilka warunków. Na przykład żeby skorzystać z usługi cashback w ramach konta Online oferowanego przez Eurobank (limit zwrotu 720 zł rocznie, 60 zł miesięcznie) trzeba wykonać płatność kartą debetową na sumę 1200 zł w ciągu miesiąca. Płatność kartą może obejmować wydatki na sport, rozrywkę i rekreacje. W przypadku banku BNP Paribas kryteria otrzymania zwrotu pieniędzy w ramach usługi cashback są o wiele bardziej restrykcyjne. Żeby otrzymać maksymalny moneyback w wysokości 60 zł miesięcznie (720 zł w skali roku) trzeba dokonać płatności kartą debetową na sumę aż 3 tys. zł w ciągu miesiąca.
Najluźniejsze kryteria w kontekście usługi moneyback posiada aktualnie Getin Bank, jednak tutaj w ramach konta Tanie Zakupy limit zwrotu jest o wiele niższy i wynosi 40 zł miesięcznie i maksymalnie 300 zł rocznie. Żeby skorzystać z usługi cashback w ramach konta Getin Banku wystarczy wykonywać płatności kartą na kwotę 400 zł miesięcznie.
Konta osobiste z premią moneyback są dobrym rozwiązaniem dla osób, które chcą oszczędzać, a jednocześnie dużo kupują i często dokonują płatności kartą debetową. Przy pomocy usługi cashback z powodzeniem można zaoszczędzić kilkaset złotych w skali roku. Rozwiązanie korzystne tym bardziej dla tych, którzy nie chcą obniżać swoich wydatków, a chcą generować jakieś oszczędności.
Oprócz kont osobistych z usługą zwrotu części środków za dokonanie płatności karta debetową istnieją również inne rodzaje produktów bankowych, często promocyjnych, które umożliwiają otrzymanie dodatkowych premii w celu zwiększenia własnych oszczędności. Wiele banków oferuje nowym klientom zniżki na różnego rodzaju zakupy czy zwroty z tytułu opłacania rachunków itp.). Niebawem druga część tematu “Jak oszczędzać pieniądze”.
autor: Robert Banaszak