Migracje zarobkowe Polaków sprawiają, że coraz więcej osób jest zainteresowanych udzieleniem pełnomocnictwa do swojego rachunku bankowego bliskiej osobie. Również decydują się na to ludzie starsi, którym na konta rozliczeniowo – oszczędnościowe wpływają środki z tytułu emerytury. Dzięki temu ich bliscy mogą podejmować należne świadczenia z rachunku bankowego. Do wszystkich czynności analizowanego typu, ale i wielu innych, konieczne jest ustanowienie pełnomocnika do rachunku bankowego. Nie jest to trudne, chociaż należy pamiętać o pewnych sztandarowych przepisach Kodeksu Cywilnego, regulujących tę materię.
Czym w ogóle jest pełnomocnictwo w rozumieniu Kodeksu Cywilnego, a jakie znamy jego rodzaje?
Jest to przedstawicielstwo, które sprowadza się do tego, że osoba X umocowuje swojego pełnomocnika (reprezentanta) do tego, by działał w jej imieniu bezpośrednio. W praktyce wyróżnia się różne postacie pełnomocnictwa, a więc:
- pełnomocnictwo ogólne, jako umocowanie reprezentanta do wykonywania w imieniu mocodawcy tzw. czynności zwykłego zarządu, dla takiej postaci pełnomocnictwa wymaga się sporządzenia odpowiedniego dokumentu w postaci formy pisemnej pod rygorem nieważności,
- pełnomocnictwo rodzajowe, które jest umocowaniem do dokonywania czynności prawnych określonego rodzaju,
- pełnomocnictwo szczególne, jako umocowanie reprezentanta do dokonania jednej, określonej czynności w imieniu mocodawcy.
W praktyce przykładem pełnomocnictwa ogólnego będzie umocowanie przez mającą w Krakowie mieszkanie córkę na rzecz jej matki, aby ta w jej imieniu wynajmowała mieszkanie, jak i odbierała raz na miesiąc czynsz od najemców. Pełnomocnictwo rodzajowe to na przykład umocowanie pracownika danej firmy, aby w jej imieniu odpisywał jako pełnomocnik pisma – zażalenia składane przez klientów. Pełnomocnictwo szczególne pojawia się wtedy, gdy syn mający dom na wsi umocowuje swojego ojca by ten w jego imieniu znalazł kupca, jak i wreszcie dokonał notarialnie sprzedaży nieruchomości.
W jakiej formie ma być udzielone pełnomocnictwo?
Generalna zasada mówi, że pełnomocnictwo może być udzielone w formie dowolnej. Jedynie jeśli udzielamy pełnomocnictwa szczególnego do czynności prawnej, co do której wymagana jest również forma szczególna umowy, to Kodeks Cywilny wymaga, by i pełnomocnictwo było sporządzone w formie szczególnej. Innymi więc słowy, jeśli np. przeniesienie własności nieruchomości wymaga formy szczególnej, czyli formy aktu notarialnego, to pełnomocnictwo do tej czynności powinno być także w postaci aktu notarialnego. Pełnomocnictwo jest natomiast typową czynnością jednostronną, w większości przypadków jego forma może być dowolna, byle tylko mocodawca rzeczywiście złożył drugiej stronie odpowiedniej treści oświadczenie woli.
Jak ma być udzielone pełnomocnictwo do rachunku bankowego?
Odpowiedź na to pytanie należy rozpocząć od przyjęcia pewnych założeń. Tak więc specyfika udzielenia pełnomocnictwa do rachunku bankowego jest zdeterminowana dwoma aspektami:
- tym, jakie czynności w naszym imieniu ma wykonywać pełnomocnik,
- jak i tym, jakiego rodzaju pełnomocnictwa chcemy udzielić naszemu przyszłemu reprezentantowi.
Jeśli dla przykładu chcemy, żeby nasz pełnomocnik mógł tak naprawdę obłuskiwać nasz rachunek rozliczeniowo-oszczędnościowy w nie mniejszym zakresie jak my (właściciele), wtedy zasadne jest udzielić pełnomocnictwa ogólnego. Kiedy jednak chcemy możliwość wykonywanych operacji na naszym rachunku przez pełnomocnika zredukować do określonych rodzajowo aktywności, np. do wykonywania przelewów w ostatnim dniu miesiąca dla naszych pracowników, wówczas należy przyjąć pełnomocnictwo rodzajowe. Kluczowe jest więc wskazanie w treści pełnomocnictwa, jaki jest to rodzaj pełnomocnictwa oraz jakie oznaczone operacje w związku z nim na naszym rachunku będzie mógł wykonywać pełnomocnik.
Udzielenie pełnomocnictwa do rachunku bankowego nie wymaga wizyty u notariusza, czy na pewno?
Zdecydowanie tak. Dla udzielenia pełnomocnictwa do rachunku bankowego nie jest wymagana forma pisemna, szczególna, jak na przykład forma aktu notarialnego, czy forma pisemna z datą pewną, poświadczeniem notariusza. Z uwagi na to więc w praktyce, udzielenie pełnomocnictwa do rachunku bankowego w sposób skuteczny może być przeprowadzone na wiele sposobów. Nawet jako spisanie ręcznie takiego pełnomocnictwa w czasie rzeczywistym w instytucji bankowej, czy podpisanie odpowiednio uzupełnionego formularza, często przygotowywanego przez pracowników banków.
Czy pełnomocnikiem do rachunku bankowego może być absolutnie każdy?
Nie, bowiem kwestie tę regulują przepisy Kodeksu Cywilnego. Zgodnie z art. 100 Kodeksu Cywilnego istnieje pewien minimalny wymóg, a więc pełnomocnik musi posiadać co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych, rozumianą jako ukończenie trzynastu lat. Ten przepis w zasadzie nie budzi zdziwienia, bowiem to mocodawca ponosi ryzyko, jeśli uzna, że np. jego czternastoletni syn jest osobą właściwą do wykonywania operacji na jego rachunku bankowym, nic nie stoi na przeszkodzie by taki małoletni był pełnomocnikiem. Dla ważności pełnomocnictwa kluczowe jest, by mocodawca miał odpowiedni tutaj status, czyli w chwili udzielania tego pełnomocnictwa miał pełną zdolność do czynności prawnych.
Podsumowując…
Z uwagi na powyższe, uznać należy, że udzielenie pełnomocnictwa do rachunku bankowego może przyjmować różne postacie, a więc pełnomocnictwa ogólnego, jak i szczególnego. Samo jego ustanowienie nie jest trudne, wystarczy bowiem nawet jego sporządzenie w formie pisemnej, czy na formularzu dostępnym w oddziałach banków. Skutecznie prawnie pełnomocnikiem może być również nastoletni, pod warunkiem, że posiada chociaż ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
