Ogólnoświatowa koniunktura ekonomiczna ma wpływ na szereg elementów funkcjonowania poszczególnych krajów. W sposób istotny oddziałuje, rzecz jasna, na kondycję gospodarczą, która z kolei przekłada się na pozostałe czynniki, mające wpływ m.in. na poziom życia czy wzrost PKB. Żeby sytuacja w danym państwie była stabilna, niezbędne jest wdrażanie odpowiedzialnych decyzji ekonomicznych. Podstawowym narzędziem w tego typu sytuacjach jest polityka monetarna, której kształt wpływa na poziom cen oraz wysokość inflacji. Oba te wskaźniki regulowane są natomiast za pomocą stóp procentowych.
Jak zdefiniować to pojęcie?
W ujęciu encyklopedycznym, są one wyznacznikiem ceny, która płacona jest za pożyczenie kapitału. Wpływają więc m.in. na oprocentowanie kredytów, które są przyznawane firmom oraz osobom fizycznym. Wysokość ta regulowana jest w głównej mierze przez stopę referencyjną – wyróżniamy bowiem jeszcze stopę depozytową (określa cenę depozytu na rynku międzybankowym), lombardową (stawka pożyczek udzielanych bankom komercyjnym przez bank centralny) oraz redyskontową weksli, która dotyczy stawki, po jakiej instytucje komercyjne mogą zdyskontować weksle.
Ich poziom ustala bank centralny – w przypadku naszego kraju jest to Narodowy Bank Polski, który reaguje w ten sposób na zmieniająca się sytuację na rynku bankowym, ale także na poziom cen i deficytu budżetowego, popyt i podaż pieniądza, wysokość inflacji czy innego rodzaju czynniki, mające związek z koniunkturą międzynarodową.
Szeroki zakres oddziaływania
Z racji wymienionych już implikacji, jakie niosą za sobą stopy procentowe, nietrudno dojść do wniosku, że ich poziom ma wpływ na wszystkich obywateli – zarówno tych prowadzących działalność gospodarczą, jak i osoby fizyczne. W przypadku konsumentów, nadmiernie wysoka stopa procentowa będzie powodem mniejszego zainteresowania zaciąganiem kredytów, ponieważ ich oprocentowanie wzrośnie. Jednocześnie klienci banków chętniej będą decydować się na różnego rodzaju lokaty, które, dzięki wyższym stopom, przyniosą więcej zysku. Czynniki te spowodują spadek cen, wywołany obniżeniem popytu. Z sytuacją odwrotną będziemy mieć do czynienia, jeżeli stopy procentowe zostaną obniżone – kredyt będzie nas kosztował mniej, natomiast lokaty nie przyniosą zadowalających zysków, w związku z czym pobudzony zostanie popyt konsumpcyjny, prowadzący do wzrostu cen.
Niezwykle zainteresowane kształtowaniem się omawianego czynnika są również wszelkiego rodzaju przedsiębiorstwa. Podobnie jak konsumenci, również firmy wydadzą więcej w sytuacji niskich stóp. Kredyt staje się dostępniejszy, co umożliwia sfinansowanie inwestycji, które z kolei napędzają koniunkturę gospodarczą. Sytuacja ekonomiczna, poziom cen oraz wysokość oprocentowania wpływają także na decyzję inwestorów.
Znaczenie RPP
Wspomniany już Narodowy Bank Polski, który decyduje o poziomie stóp procentowych, swoje decyzje w tym zakresie podejmuje za sprawą organu kolegialnego, jakim jest Rada Polityki Pieniężnej. Składa się ona z 10 członków, którym przewodniczy Prezes NBP. Rada realizuje decyzje głównie w oparciu o prognozy kształtowania się sytuacji gospodarczej w przyszłości. Jej postanowienia mają wyraźny wpływ na zachowanie poszczególnych podmiotów, dlatego są one przedmiotem licznych dyskusji i kalkulacji.
