Faktoring międzynarodowy, znany również jako faktoring zagraniczny jest usługą finansową skierowaną do tych przedsiębiorców, którzy przeprowadzają transakcje z zagranicznymi kontrahentami. Istotnie handel zagraniczny może okazać się źródłem ogromnych dochodów, ale taka działalność obarczona jest dość sporym ryzykiem, wobec czego odpowiednia doza ostrożności nie zaszkodzi, a w przypadku nagłego braku płatności ze strony klientów okazuje się wręcz niezbędna. Dlatego też niejedna firma sporo skorzystała na usługach faktoringu międzynarodowego.
Jakie korzyści daje faktoring międzynarodowy?
Oto jakie korzyści daje faktoring międzynarodowy:
- otrzymanie płatności szybciej, niż wskazuje na to termin na fakturze,
- zachowanie płynności finansowej,
- faktor, w przypadku niewypłacalności kontrahenta zajmuje się windykacją należności,
- ograniczenie ryzyka kursowego związanego z wahaniami kursów walutowych w czasie od wystawienia faktury do momentu jej opłacenia przez klienta,
- realne sprawdzenie kontrahenta pod kątem jego wypłacalności i wiarygodności,
- przedsiębiorca nie musi wnioskować do banku o kredyt firmowy na bieżącą działalność albo dalszy rozwój firmy.
Nie od dziś wiadomo, że najlepszy klient to taki, który jest w takim samym stopniu wypłacalny co wiarygodny. Niekiedy trudno jest zdobyć tego typu informacje o kliencie przed podpisaniem z nim umowy. A co, jeśli okaże się nieuczciwym dłużnikiem? Staranie się o swoje należności może być utrudnione ze względu na meandry i zawiłości prawa międzynarodowego. Właśnie z tego powodu przezorni przedsiębiorcy wolą się zawczasu zabezpieczyć na przykre okoliczności, wchodząc we współpracę z firmą faktoringową.
Jak każda usługa, również faktoring międzynarodowy wiąże się z kosztami. Warto je jednak ponieść, gdyż po pierwsze zazwyczaj nie są wygórowane, a po drugie potencjalne korzyści są warte tych opłat.
Rodzaje faktoringu międzynarodowego
W zależności od tego, jaką właściwie transakcję dokonuje polski przedsiębiorca za granicą możemy podzielić faktoring międzynarodowy na dwa typy:
- faktoring eksportowy – dla przedsiębiorców, którzy sprzedają swoje towary za granicą,
- faktoring importowy – dla przedsiębiorców, którzy kupują towary z zagranicy.
Choć z pozoru mogłoby się wydawać, że oba rodzaje faktoringu międzynarodowego są do siebie podobne jak dwie krople wody, to jednak w praktyce wyglądają kompletnie inaczej.
Czym jest faktoring eksportowy?
W faktoringu eksportowym występuje zjawisko wykupu przez firmę faktoringową faktur z odroczonym terminem płatności. Faktury nie mogą być przeterminowane. W efekcie przedsiębiorca, który wystawił fakturę otrzymuje pieniądze znacznie szybciej niż wynikałoby to z terminu widniejącego na fakturze. Pozwala to na przeznaczenie pieniędzy na bieżącą działalność albo na zainwestowanie środków w dalszą działalność. Następnie faktor oczekuje na płatność od kontrahenta.
W całej procedurze będziemy mówili o następujących podmiotach:
- faktor – firma faktoringowa albo bank, który wykupuje faktury z długim terminem płatności, wystawione zagranicznemu kontrahentowi,
- faktorant – przedsiębiorca, który wystawił fakturę VAT zagranicznemu kontrahentowi,
- kontrahent – zagraniczny klient, który nabył towar od polskiej firmy, a któremu została z tego tytułu wystawiona faktura VAT.
Patrząc na całą operację czysto technicznie i nie uwzględniając faktu, że mamy tu do czynienia z podmiotami wywodzącymi się z różnych państw, to faktoring eksportowy działa tak, jak faktoring właściwy.
Jak działa faktoring eksportowy w praktyce?
Wszystko zaczyna się od tego, że klient zagraniczny dokonuje kupna towaru od polskiego przedsiębiorca. Otrzymuje on fakturę VAT z odroczonym terminem płatności. W handlu międzynarodowym taki termin może wynosić nawet do 120 dni. Niektórzy właściciele firm decydują się na wystawianie takich faktur, gdyż utrzymuje to dotychczasowych klientów oraz zachęca nowych do kupowania. Kontrahent, wiedząc że nie musi od razu uiszczać należności, a ma na to jeszcze sporo czasu chętnie sięgnie po produkt tego przedsiębiorcy, a mniej przychylnie będzie kupował od konkurencji, która będzie wystawiała faktury z krótkim terminem płatności. Jednakże to oznacza, że sprzedawca musi cierpliwie czekać na środki. Brak płatności przez kilka miesięcy może rodzić realne problemy, takie jak brak możliwości inwestycji w rozwój terminy, a nawet zagrażać utratą płynności finansowej. Na ratunek przychodzi więc faktoring eksportowy.
Polski przedsiębiorca, już po wystawieniu faktury zwraca się do faktora, który odkupuje od niego tę fakturę. Faktor wpłaca na konto faktoranta zaliczkę, która stanowi 80-90% wartości faktury. Dzięki temu lwia część środków jest już w tym momencie do dyspozycji firmy. Następnie faktor oczekuje na płatność od kontrahenta. W momencie, gdy klient ureguluje 100% należności, faktor oddaje faktorantowi pozostałą kwotę, czyli 10-20% wartości faktury. Dodatkowo zostaje ograniczone ryzyko zmian kursu walut.
Przykład 1. Pan Stefan prowadzi w Polsce swoją firmę produkującą artykuły na eksport do Niemiec. Niemiecki kontrahent postanowił kupić od firmy Pana Stefana znaczną ilość towaru i w związku z tym otrzymał fakturę VAT, na której widniała kwota 15 000 euro. Termin płatności wyniósł 60 dni. Pan Stefan znalazł firmę faktoringową, która od razu opłaciła 80% wartości tejże sumy, czyli 12 000 euro. Pozostałe 3000 euro Pan Stefan otrzymał po 60 dniach, kiedy to niemiecki kontrahent opłacił całość faktury. W dniu wystawienia faktury kurs euro wyniósł 4,31 zł, ale do dnia płatności spadł o 12 groszy i wyniósł tylko 4,19 zł. Jak łatwo przeliczyć na złotówki, dzięki faktoringowi eksportowemu firma Pana Stefana pozyskała 64 290 zł. Natomiast gdyby Pan Stefan czekał 60 dni na 100% płatności, to wówczas zyskałby tylko 62 850 zł.
Czym jest faktoring importowy?
W tym przypadku mamy do czynienia z nieco innym zjawiskiem. Tutaj faktor nie wykupuje faktur od przedsiębiorcy i nie wpłaca na jego konto zaliczki, czekając na płatność od klienta. Nie ma tutaj także cesji wierzytelności, jak przy faktoringu eksportowym. Faktoring importowy polega na tym, że faktor spłaca zobowiązania faktoranta – na podstawie wystawionej faktury VAT – zaspokajając tym samym od razu roszczenia zagranicznego wierzyciela. Natomiast faktorant rozlicza się z faktorem, dokonując płatności na raty. Dzięki temu polski przedsiębiorca, który nie posiada wystarczających środków na bieżące zakupy, może od razu pozyskać towar, a zapłacić później. Faktor może pobrać od razu 100% kwoty albo rozłożyć ją na raty. W swojej mechanice faktoring importowy przypomina faktoring odwrotny.
Jak działa faktoring importowy w praktyce?
Polski przedsiębiorca kupuje towar od zagranicznego sprzedawcy. Otrzymuje fakturę, na której termin płatność jest krótki, ale nabywca nie posiada wystarczających środków, by uregulować należność w terminie. Nie chce jednak ani stworzyć sobie niespłaconego długu, ani też zaciągać kredytu. W związku z tym sięgnie po faktoring odwrócony. Faktor otrzyma od niego fakturę, którą zapłaci od razu na rzecz zagranicznego sprzedawcy. Następnie faktorant musi rozliczyć się z faktorem w terminie, wskazanym w umowie faktoringowej – płacąc całość należności albo na raty.
Przykład 2. Pani Jadwiga prowadzi w Polsce biznes i na potrzeby tejże działalności postanowiła kupić znaczną ilość produktu od francuskiej firmy. Kwota, widniejąca na fakturze VAT wyniosła 20 000 euro i Pani Jadwiga nie była w stanie od razu uiścić takiej sumy. Skorzystała więc z faktoringu importowego. Faktor opłacił fakturę, regulując tym samym należność na rzecz francuskiego producenta. Teraz Pani Jadwiga zobowiązana jest do spłaty należności wobec faktora w trzech miesięcznych ratach – dwie pierwsze po 7000 euro i ostatnia wynosząca 6000 euro. Do tego Pani Jadwiga poniesie koszty faktoringowe.
Faktoring eksportowy a importowy: Różnice
Porównując faktoring eksportowy i importowy można bardzo wyraźnie dostrzec różnice na kluczowych polach:
- Odbiorca faktury. W faktoringu eksportowym odbiorcą faktury zawsze jest zagraniczny klient, natomiast w faktoringu importowym – rodzimy odbiorca towaru. Faktorant wystawia fakturę tylko w faktoringu eksportowym.
- Dłużnik. Dłużnikiem w faktoringu eksportowym jest zawsze zagraniczny kontrahent. Natomiast jeśli idzie o faktoring importowy, to rolę dłużnika pełni faktorant. Wierzycielem w obu przypadkach jest natomiast faktor.
- Rodzaj natychmiastowej korzyści. W faktoringu eksportowym natychmiastową korzyścią, jaką dostaje faktorant jest kwota pieniężna pozyskana w formie zaliczki od faktora, która to zaliczka wynosi 80-90% wartości faktury. Faktoring importowy różni się tym, że natychmiastowymi korzyściami jest towar, który pozyskał faktorant oraz brak presji związanej z koniecznością uregulowania długu w krótkim terminie.
- Forma płatności. O ile umowa miedzy polskim sprzedawcą a zagranicznym kontrahentem nie stanowi inaczej, to płatność za fakturę przy faktoringu eksportowym zawsze odbywa się w całości – w terminie widniejącym na dokumencie. Natomiast przy faktoringu importowym faktorant może uregulować należność w wygodnych ratach.
Pamiętaj też o różnicy w kosztach. Faktoring importowy może okazać się znacznie droższy, jeśli faktor będzie musiał opłacić dużą fakturę, a Twoją płatność rozłoży na kilka rat.
Kiedy wybrać faktoring eksportowy, a kiedy faktoring importowy?
Faktoring eksportowy na pewno przyda się tym przedsiębiorcom, którzy potrzebują pieniędzy na cito, ale mimo wszystko nadal wystawiają faktury z odroczonym terminem płatności. Ponadto to rozwiązanie jest bardzo dobre w sytuacji, kiedy nie masz pewności co do wypłacalności i wiarygodności zagranicznych kontrahentów. Z kolei faktoring importowy skierowany jest przede wszystkim do tych, którzy muszą pozyskać dany produkt, a taki zakup nie mieści się w ich wyliczeniach finansowych na najbliższy czas.