Młodzi przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z biznesem, muszą szybko przyswoić wiele cennej wiedzy. Jednym z najważniejszych punktów jest szybkie zaznajomienie się z informacjami o podstawowych terminach jak NIP, REGON oraz PESEL. Co warto o nich wiedzieć?
Numer Identyfikacji Podatkowej
Każdy przedsiębiorca będzie posługiwał się skrótem NIP bardzo często. Jest to indywidualny numer, pod którym jego działalność została zapisana przez organ rejestrujący i kontrolujący podatników. Składa się na niego 10 cyfr, a jego historia sięga 1996 roku.
Zgodnie z wytycznymi z ustawy, jest on nadawany przez naczelnika Urzędu Skarbowego, chociaż w obecnych czasach jego przyznanie w dużej mierze odbywa się automatycznie. Jeszcze w XX wieku każdy obywatel miał swój numer NIP i właśnie po nim był identyfikowany. Dopiero od 2011 roku upowszechniło się w Polsce stosowanie numeru PESEL przez osoby, które nie prowadzą własnej działalności gospodarczej.
Cyfry składające się na Numer Identyfikacji Podatkowej nie są przypadkowe. Są one przydzielane według schematu. Trzy pierwsze cyfry pozwalają na zapoznanie się z kodem Urzędu Skarbowego, który nadał NIP. Początkowo NIP był zapisywany w formacie: 123-45-67-890, a więc z łącznikami. Dopiero od kilku lat w jego pisowni nie są one wymagane.
Dzisiaj każdą firmę, wliczając w to grono jednoosobowe działalności gospodarcze, można bez trudu odszukać w sieci właśnie po numerze NIP. Doskonałym przykładem na potwierdzenie tych słów jest wyszukiwarka NIP w największej bazie firm w Polsce – ALEO.com – wystarczy tylko podać Numer Identyfikacji Podatkowej przedsiębiorcy i po chwili możemy zapoznać się z danymi właściciela i udostępnionymi przez niego informacjami teleadresowymi.
Rejestr Gospodarki Narodowej
W przeciwieństwie do bazy PESEL, REGON towarzyszy Polakom już od kilku ładnych dekad. Jego początki sięgają roku 1966, jednak nazwa Rejestr Gospodarki Narodowej po raz pierwszy pojawiła się dopiero w nowelizacji z 1975 roku.
W swoich założeniach, rekordy zgromadzone w tej bazie zawsze przede wszystkim służyły celom statystycznym, jednak jeszcze w latach dziewięćdziesiątych znaczenie numeru REGON było o wiele większe niż w XXI wieku.
Zmiana jego rangi jest doskonale widoczna zwłaszcza w sytuacji, kiedy przeanalizujemy stare faktury oraz pieczątki. Jeszcze kilka lat temu należało podać ten numer zarówno na dokumentach sprzedażowych, jak i na firmowym stemplu. Z biegiem czasu zastąpił go przywołany wyżej numer NIP.
Numery REGON mają 9 cyfr i są nadawane osobom prawnym, jednostkom organizacyjnym oraz osobom fizycznym, które prowadzą działalność gospodarczą, wliczając w to grono także indywidualne gospodarstwa rolne. Otrzymują go także jednostki lokalne.
Mimo tego, że Rejestr Gospodarki Narodowej towarzyszy nam od wielu lat, sama struktura numeracji nie ulegała większym zmianom. Pierwsze dwie cyfry to znak „kontrolny” województwa, gdzie założono działalność, a pozostałe cyfry to tak zwany numer seryjny i cyfra kontrolna.
Jako ciekawostkę można wskazać, że początkowo baza REGON składała się z 7-cyfrowego oznaczenia. Wraz z przejściem na system 9-cyfrowy, wszystkie stare oznaczenia doczekały się po prostu dodania dwóch zer z przodu, tworząc w ten sposób 9 cyfr. Jednostki samorządu terytorialnego mają 14-cyfrowy REGON, co stanowi pewnego rodzaju wyjątek w konstrukcji systemu.
W dzisiejszych czasach znaczenie informacji, jakie są zgromadzone w tej bazie pełni raczej rolę statystyczną. Oczywiście, można odnaleźć tam wiele ciekawych informacji o podłożu biznesowym, jednak już samo przekazanie zarządu nad bazą REGON do Głównego Urzędu Statystycznego pokazuje, w jakim kierunku zmierza przyszłość tej bazy danych.
Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności
PESEL posiada każdy z nas. To właśnie ten numer znajduje się na dowodach osobistych i w pewnym sensie może uchodzić za identyfikator każdego obywatela Polski. Jest to więc centralny zbiór danych o Polakach, który prowadzony jest przez ministra właściwego do spraw informatyzacji.
W jego rozpowszechnieniu nie należy zapominać o stworzonym jeszcze w PRL-u systemie MAGISTER, który był powszechnym rejestrem osób z wykształceniem wyższym. To właśnie ta platforma w pewnym sensie może uchodzić za protoplastę bazy PESEL.
Przygotowania do uruchomienia bazy sięgają lat 70. XX wieku. Kluczową rolę w jego rozwoju odegrał Andrzej Targowski. Idea stworzenia ogromnej bazy danych o obywatelach kraju przetrwała upadek starego systemu, a dalszy rozwój narzędzia był kontynuowany po reformie ustrojowej.
Każdy numer PESEL składa się z 11 cyfr, które powstały według bardzo klarownego klucza. XXYYZZ, czyli pierwsze sześć cyfr, to data urodzenia obywatela wyrażona w systemie: dwie cyfry roku, numer miesiąca, numer dnia.
Cyfry 7-9 to oznaczenie seryjne, dziesiąta cyfra symbolizuje płeć, a ostatnia, jedenasta cyfra, to liczba kontrolna. Wraz z nastaniem kolejnych dekad, zmieni się struktura nadawania numeru PESEL. Przykładowo dla osób urodzonych po 2000 roku osoby urodzone w sierpniu nie będą używały oznaczenia 08 a 28. Można podejrzewać, że ma to związek z zachowaniem unikalności każdego numeru rejestrowego.
W lipcu 2019 roku Sejm wprowadził ustawę, która zezwala na udostępnienie danych z rejestru PESEL tylko organom gmin. Dostęp do bazy mają też m.in. sądy, komornicy, straże miejskie, agencje państwowe i wybrane służby.
W bazie znajdziemy ogromną ilość danych o obywatelu. Wśród rekordów mamy m.in.: imię i nazwisko, adres zamieszkania, dane meldunkowe i stan cywilny, wraz z danymi o zawarciu na przykład związku małżeńskiego. Bez wątpienia jest to jedna z najbardziej rozbudowanych baz danych. W oczach państwa identyfikuje każdego z nas.
