Kredyt kupiecki: Definicja, warunki, koszt, zalety i wady

Kredyt kupiecki to specyficzna forma zobowiązania nabywcy wobec sprzedawcy. Jest to dobre rozwiązanie dla przedsiębiorstw, zwłaszcza tych, które tymczasowo cierpią na brak środków. Dzięki kredytowi kupieckiemu firma może od razu pozyskać towar bądź usługi, a należność uiścić w późniejszym terminie.

Co to jest kredyt kupiecki?

Kredyt kupiecki jest zobowiązaniem klienta wobec sprzedawcy, które polega na odroczeniu terminu płatności za zakupiony towar bądź usługę. Ostateczna data uregulowania zaległości zawsze jest ustalana umownie. Jest to bardzo dogodne rozwiązanie dla firmy, która zyskuje dużo czasu na znalezienie środków z innych źródeł, co pozwala jej na zachowanie płynności finansowej.

Przyznanie kredytu kupieckiego odbywa się bez zaangażowania banku czy firmy pożyczkowej.

Na jakich warunkach udzielany jest kredyt kupiecki?

Jako że kredyt kupiecki nie jest udzielany instytucjonalnie i wiąże się z małą liczbą formalności, również warunki mogą być ustalane między stronami przy dużym stopniu dowolności.

Mogą one dotyczyć takich aspektów jak:

1. Wypłacalność klienta. Sprzedawca najczęściej nie bada dokładnie zdolności kredytowej kupca. Czasami zdarza się tak, że przedsiębiorca udzielający kredytu zbada wypłacalność podmiotów działających w tej samej branży, co firma, która chce dokonać transakcji z odroczonym terminem płatności. Nie ma więc tutaj rygorystycznych reguł.
2. Okres kredytowania. Przedsiębiorstwa mogą się dogadać między sobą co do odroczonego terminu spłaty. Nie ma w tym względzie odgórnych założeń. Praktyka pokazuje jednak, że okres ten może wynosić maksymalnie 60-90 dni, choć bardzo często jest to tylko 30 dni.
3. Ubezpieczenie kredytu kupieckiego. Nie jest konieczne. Występuje zazwyczaj wtedy, gdy sprzedawca ma uzasadnione wątpliwości co do wypłacalności klienta.
4. Dokumentacja kredytowa. Sprzedawca może poprosić nabywcę o okazanie stosownych dokumentów, ale nie musi. Wszystko zależy od wewnętrznej polityki przedsiębiorstwa.

Jaki jest koszt kredytu kupieckiego?

Cechą charakterystyczną dla kredytów kupieckich jest to, że mogą, ale nie muszą być oprocentowane. Nawet jeśli takie oprocentowanie wchodzi w rachubę, to z reguły jest ono niższe niż przy kredycie gotówkowym z banku. Jest też bardzo możliwe, że sprzedawca nie będzie pobierał od klienta żadnej dodatkowej opłaty za udzielenie kredytu kupieckiego.

Kto może skorzystać z kredytu kupieckiego?

Kredytem kupieckim mogą być zainteresowani przedsiębiorcy, którzy są nabywcami towarów i usług, a jednocześnie interesuje ich skuteczne zarządzanie budżetem firmowym. Zazwyczaj korzystają z niego małe i średnie firmy.

Jednak to rozwiązanie zawsze niesie ze sobą pewne ryzyko dla sprzedawcy, dlatego też kredyt kupiecki zazwyczaj udzielany jest tym podmiotom, z którymi sprzedawca już wcześniej współpracował i to w sposób udany. Kluczowe jest tutaj wzajemne zaufanie między stronami.

Jaka dokumentacja jest potrzebna do kredytu kupieckiego?

Choć w przypadku kredytu kupieckiego mamy znaczniej mniej formalności niż przy kredycie bankowym, to jednak i tutaj należy spełnić pewne wymogi. U każdego sprzedawcy będzie to wyglądało inaczej. U jednych faktycznie trzeba dostarczyć obszerniejszą dokumentację, u innych wystarczy absolutne minimum.

Oto lista dokumentów, które mogą być konieczne w procesie starania się o kredyt kupiecki:

• umowa handlowa z klauzulą kredytu kupieckiego: jest to podstawowy dokument, dzięki któremu można odroczyć termin płatności;
• umowa kredytu kupieckiego: może być zawarta obok umowy handlowej;
• wyciąg z rachunku bankowego: sprzedawca może chcieć ocenić zdolność kredytową klienta na podstawie wyciągu z konta bankowego;
• bilans zysków i strat: wymagany w celu oceny stopnia wypłacalności firmy nabywającej towary bądź usługi;
• referencje od innych partnerów biznesowych: potrzebne najczęściej wtedy, gdy po kredyt kupiecki zgłasza się do sprzedawcy całkiem nowa firma, z którą jeszcze nie było okazji współpracować;
• oświadczenie o braku zaległości podatkowych oraz postępowań upadłościowych czy restrukturyzacyjnych: może to być dodatkowo wymagany dokument w celu oceny wiarygodności nabywcy;
• warunki ubezpieczenia kredytu kupieckiego: jak już wspomnieliśmy, nie jest to obowiązkowe, choć ubezpieczenie czasem występuje.

Ubezpieczenie kredytu kupieckiego – czy warto? Jak ubezpieczyć?

Sprzedawca nie zawsze musi mieć pewność co do tego, że nabywca ureguluje należność terminowo w późniejszym czasie. W związku z tym może skorzystać z ubezpieczenia kredytu kupieckiego. Na rynku można znaleźć oferty ubezpieczycieli, którzy proponują polisę chroniącą należność za zakupione towary bądź usługi. W przypadku, gdy klient nie zapłaci, ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie stosowne z zawartą umową.

Jakkolwiek można zabezpieczyć kredyt kupiecki w inny sposób. Jednym z nich jest określenie umownych odsetek za zwłokę w płatności. Innymi są: kredyt kupiecki pod zastaw albo weksel. Automatycznie obniża to atrakcyjność oferty w oczach nabywcy, ale jednocześnie skutecznie chroni interesy sprzedawcy.

Jakie są zalety kredytu kupieckiego?

Wśród zalet kredytu kupieckiego należy wymienić:

• utrzymanie płynności finansowej w firmie,
• zapobieganie zaciąganiu oprocentowanych pożyczek, co stanowiłoby duży koszt dla firmy,
• możliwość płatności w dłuższym terminie,
• brak kosztów albo bardzo małe koszty,
• budowanie zaufania pomiędzy sprzedawcą a nabywcą,
• w wielu przypadkach szybka i niewymagająca procedura,
• możliwość uzyskania kredytu kupieckiego bez zdolności kredytowej,
• ułatwienie zarządzania budżetem firmowym.

Jakie są wady kredytu kupieckiego?

Pamiętając o elastycznych warunkach kredytu kupieckiego, nie można zapominać o jego minusach, takich jak:

• ryzyko niewypłacalności kontrahenta, ponoszone przez sprzedawcę,
• późniejszy wpływ środków na konto sprzedawcy,
• ryzyko zachwiania płynności finansowej firmy sprzedającej towary/usługi,
• czas oczekiwania na środki uniemożliwia natychmiastowe finansowanie inwestycji,
• ryzyko spadku konkurencyjności sprzedawcy.

Jak więc widać linia podziału wad i zalet kredytu konsumenckiego jest bardzo wyraźnie zarysowana – plusy znajdują się głównie po stronie nabywcy, zaś sprzedawca obarczony jest wszelkim ryzykiem.

Kredyt kupiecki a kredyt bankowy

Kredyt kupiecki, konkurencyjny wobec kredytów bankowych różni się od tych produktów na następujących polach:

1. Podmiot finansujący. Kredytu kupieckiego udziela przedsiębiorca drugiemu przedsiębiorcy, mogą więc się łatwo porozumieć i dogadać, nie są też zobowiązani do ścisłego przestrzegania przepisów Prawa bankowego. Z kolei z bankiem negocjacje są mocno ograniczone i nie aż tak dużej swobody w zawieraniu umowy.
2. Weryfikacja wypłacalności kredytobiorcy. Przy kredycie kupieckim sprzedawca może wykazywać się bardzo liberalnym podejściem do zdolności kredytowej klienta. Natomiast bank będzie bardzo skrupulatnie wyliczał stopień wypłacalności klienta i podejdzie surowo do jego historii kredytowej.
3. Koszty. Kredyt z banku jest zdecydowanie droższy od kredytu kupieckiego. Klient oddaje pożyczoną sumę z dużą nawiązką, na co wpływ ma oprocentowanie, prowizja czy marża banku. Przy kredycie kupieckim w ogóle nie musi obowiązywać oprocentowanie czy inne, dodatkowe koszty.
4. Liczba formalności. Choć sprzedawca może wymagać od klienta dostarczenia dokumentacji, to w praktyce o wiele więcej formalności czeka klienta banku. Niekiedy wystarczy klauzula w umowie handlowej, by otrzymać kredyt kupiecki. Natomiast instytucja bankowa za każdym razem będzie wymagała szeregu oświadczeń i zaświadczeń.
5. Czas kredytowania. Kredyt bankowy udzielany jest na znacznie dłuższy czas niż kredyt kupiecki. Pożyczka z banku może obowiązywać teoretycznie nawet przez 12 lat, a kredyt kupiecki musi być spłacony w ciągu 30, maksymalnie 60-90 dni.
6. Kwota finansowania. Kredyt kupiecki zawsze będzie wynosił tyle, ile kwota należna za sprzedane towary bądź usługi (sporadycznie doliczane są drobne opłaty dodatkowe). Kredyty bankowe dla firm mogą opiewać na znacznie większe sumy, dzięki którym mogą od razu finansować inwestycje zakrojone na szeroką skalę.

Wprawdzie istnieje cała masa różnic między kredytem kupieckim a bankowym, aczkolwiek warto zwrócić uwagę na pewne podobieństwo w zakresie ubezpieczeń. Tak samo jak kredyt kupiecki możesz ubezpieczyć kredyt z banku, wykupując osobną polisę albo ustanawiając zabezpieczenie spłaty w formie zastawu.

Kredyt kupiecki a faktoring

Kredyt kupiecki różni się od faktoringu, ale można dostrzec między nimi kilka podobieństw. Faktoring udzielany jest przez banki albo profesjonalne firmy. Natomiast kredyt kupiecki nigdy nie będzie miał charakteru bankowego. Podobny jest okres spłaty: faktury finansowane przez faktora także mogą zostać uregulowane po upływie kilkudziesięciu dni. Przedsiębiorca korzystający z jednego lub drugiego rozwiązania będzie czerpał podobne korzyści, tj. zachowanie płynności finansowej, sprawniejsze zarządzanie finansami firmy czy przechodzenie przez małą liczbę formalności.

Warto jednak wspomnieć, że praktyczne działanie obu rozwiązań jest całkiem odmienne. Kredyt kupiecki zakłada, że po upływie określonego umową terminu, klient dokona zapłaty całości kwoty. Natomiast w faktoringu najczęściej jest tak, że faktor płaci przedsiębiorcy 80-90% zaliczki, a resztę kwoty dopiero wtedy, kiedy wpłynie płatność za fakturę. I tutaj mamy kolejną różnicę: rodzaj stosunku między stronami umowy. W faktoringu przedsiębiorca nie jest dłużnikiem faktora, lecz kontrahent przedsiębiorcy, któremu została wystawiona faktura, jest zobowiązany do płatności na rzecz faktora. Kredyt kupiecki zakłada, że dłużnikiem jest nabywca, a wierzycielem sprzedawca.