Poręczyciel kredytu może okazać się pomocny w sytuacji, gdy Twoja zdolność kredytowa nie jest zbyt wysoka, a zależy Ci na uzyskaniu finansowania. Taka osoba będzie także konieczna w sytuacji, gdy nie posiadasz adekwatnego zabezpieczenia zobowiązania. Natomiast, jeśli to Ciebie ktoś poprosi o zostanie poręczycielem (gwarantem), to musisz konieczne znać swoje prawa, ale i obowiązki w tej materii.
Kim jest poręczyciel kredytu?
Poręczyciel kredytu inaczej gwarant albo żyrant, jest osobą, która gwarantuje bankowi spłatę zobowiązania na wypadek, gdyby właściwy kredytobiorca nie wywiązał się z tego obowiązku. W poręczeniu kluczowa jest zgoda żyranta na ewentualne obarczenie go odpowiedzialnością finansową. Jest to jedna z form zabezpieczenia, które okazuje się niezbędna w przypadku, gdy wnioskodawca nie posiada wystarczającej zdolności kredytowej bądź rzeczy (ruchomej albo nieruchomej), która swą wartością byłaby adekwatna w oczach banku do kwoty zadłużenia. W polskim prawie możliwe jest poręczenie kredytu hipotecznego lub gotówkowego.
Do wdrożenia takiego zabezpieczenia konieczne jest zawarcie umowy poręczenia pomiędzy gwarantem a instytucją finansową. Na tej podstawie bank może później dochodzić swoich roszczeń od żyranta. Przykładowo, jeśli zgodzisz się poręczyć pożyczkę swojemu dorosłemu dziecku, to wówczas może okazać, że w pewnym momencie odpowiesz własnym majątkiem za brak płatności rat. Z punktu widzenia poręczyciela taka sytuacja wiąże się z dość dużym ryzykiem. Dlatego na taki układ decydują się najczęściej osoby bardzo zaufane i blisko spokrewnione z kredytobiorcą. Choć, teoretycznie zgodę na gwarancję spłaty zobowiązania mogłaby wyrazić także osoba obca.
Sam stosunek, jak i umowa poręczenia zostały obszernie opisane w Tytule XXXII Kodeksu cywilnego.
Jak poręczenie kredytu wpływa na zdolność kredytową?
Poręczenie kredytu wpływa pozytywnie na zdolność kredytową, jeśli patrzymy na to z perspektywy kredytobiorcy. Bank bierze wówczas pod uwagę sytuację finansową gwaranta, a jeśli ta jest dostateczna, to rosną szanse na pozytywne rozpatrzenie wniosku o zobowiązanie. Oczywiście duże znaczenie ma fakt, że deklaracja poręczyciela jest de facto zabezpieczeniem spłaty.
Natomiast dla poręczyciela jest to mało komfortowa sytuacja, bo jego zdolność kredytowa spada. W oczach instytucji finansowej wygląda to tak, jakby poręczyciel sam zaciągnął na siebie zobowiązanie. Nawet jeśli od zawarcia umowy minęło już trochę czasu, a kredytobiorca uczciwie i regularnie dokonuje spłat, to i tak, póki trzeba uiszczać raty, żyrant będzie miał mniejsze szanse na samodzielny kredyt na siebie.
Zobacz również: Kalkulator zdolności kredytowej
Jakie obowiązki ma poręczyciel kredytu?
- Spłata kredytu w przypadku, gdyby kredytobiorca tego zaniechał,
- Zgoda na obniżenie swojej zdolności kredytowej z racji poręczenia zobowiązania,
- Zgoda na przetwarzanie danych w BIK-u, gdzie będzie widniała informacja o gwarancji kredytu.
Jednak gwarant nie ma tylko samych obowiązków. Przysługują mu także prawa, czyli:
- zapoznanie się z sytuacją finansową kredytobiorcy przed podjęciem decyzji o żyrowaniu kredytu,
- pozyskanie informacji na temat na tego, kiedy został udzielony kredyt, ile rat zostało uregulowanych, a ile zostało jeszcze do spłaty oraz czy nie ma w tym zakresie zaległości ze strony kredytobiorcy,
- roszczenie wobec kredytobiorcy o zwrot pieniędzy, w przypadku, gdy ten nie uregulował rat, a dokonał tego poręczyciel.
Czy poręczyciel musi spłacać kredyt po śmierci kredytobiorcy?
Tak, aczkolwiek ma to miejsce tylko w określonych przypadkach. Zasady dziedziczenia w Polsce mówią o tym, że na spadkobierców przechodzi nie tylko majątek spadkodawcy, ale także jego niespłacone za życia zobowiązania. Jednak spadkobierca może zrzec się przyjęcia spadku albo nie być w stanie spłacić długów. Wówczas obowiązek płatności nadal ciąży na poręczycielu kredytu.
Co się dzieje po śmierci gwaranta?
Jeżeli poręczyciel umarł jeszcze za życia kredytobiorcy, a raty kredytu nie zostały spłacone, to obowiązek uregulowania tej należności spada na spadkobierców gwaranta. Jednakże, jeśli spadkobiercy gwaranta nie przyjmą spadku, to wówczas kredytobiorca przejmuje pełnię obowiązków w wywiązaniu się za spłaty zobowiązania. Natomiast jeśli najpierw umrze kredytobiorca, a potem poręczyciel, to spadkobiercy poręczyciela muszą płacić, chyba że zrzekną się spadku.
Kto może zostać poręczycielem kredytu?
Poręczycielem kredytu może zostać osoba, która:
- ukończyła 18 rok życia,
- posiada pełną zdolność do czynności prawnych,
- legitymuje się ważnym dokumentem tożsamości,
- wykazuje wystarczającą zdolność kredytową,
- ma pozytywną historię kredytową w bazach BIK,
- nie przekroczyła tzw. wieku maksymalnego klienta.
Bank sprawdzi zarobki potencjalnego gwaranta, ale też przyjrzy się jego wydatkom. Bilans powinien wynosić tyle, że jeszcze po odjęciu od niego raty kredytu zostanie tyle pieniędzy, by móc zaspokoić podstawowe potrzeby i opłacić inne zobowiązania oraz rachunki. Dlatego wybór na gwaranta osoby, która jest bezrobotna albo która żyje jedynie z niewielkiego zasiłku, nie będzie zbyt dobrym pomysłem. Równie ważny jest rodzaj źródła dochodów, a nie tylko ich wartość. Zdecydowanie najbardziej stabilne są umowa o pracę na czas nieokreślony albo własna działalność gospodarcza, która ma odpowiedni staż działania na rynku i nieźle prosperuje. Niektóre banki akceptują także umowy cywilnoprawne.
Gwarant będzie sprawdzany w bazach BIK. Jeżeli był uczciwy, to bank nie powinien mieć na tym polu obiekcji. Zupełnie inaczej, jest, jeżeli taka osoba wcześniej nie spłacała na czas swoich długów. Taki przypadek sprawi, że bank odrzuci wniosek. Niekorzystny może się okazać dodatkowo brak historii kredytowej (dotyczy to osób, które nigdy nie korzystały z produktów finansowych), ponieważ wtedy nie wiadomo, czy taki klient jest wiarygodnym dłużnikiem.
Warto wspomnieć o maksymalnym wieku klienta. To, że żyrant musi być pełnoletni, jest bezsprzeczne, ale nie może być także zbyt zaawansowany wiekowo. Jest to ważne, bo czasami gwarantami stają się emerytowani rodzice klienta. Wprawdzie emerytura jako świadczenie wypłacane regularnie i do końca życia, uchodzi za stabilne źródło dochodów, to jednak wiek świadczeniobiorcy może okazać się przeszkodą. Przykładowo, bank ustala maksymalny wiek klienta na 80 lat, a klient chce uczynić poręczycielem swojego ojca, który ma 75 lat. Natomiast okres spłaty zobowiązania ma wynieść 10 lat. W tym przypadku, w dniu płatności ostatniej raty poręczyciel miałby 85 lat, a więc o 5 lat więcej niż wynosi maksymalny wiek klienta, wobec czego kredyt nie zostanie udzielony.
Czy można zmienić poręczyciela w trakcie spłacania kredytu?
Taka możliwość istnieje, ale pod pewnymi warunkami. Po pierwsze kredytobiorca musi sam regularnie spłacać raty i ani razu nie obciążyć faktyczną spłatą dotychczasowego poręczyciela. Po drugie nowy poręczyciel musi spełniać podstawowe warunki, które już powyżej opisaliśmy. Jeśli np. nie będzie wykazywał zarobków albo okaże się nieuczciwym dłużnikiem, to wówczas nie będzie możliwości zmiany osoby gwarantującej spłatę wierzytelności.
Czy można unieważnić poręczenie kredytu?
Jest to możliwe, ale bardzo trudne. Możesz unieważnić poręczenie kredytu na jednej z dwóch dróg: polubownej albo sądowej. Na drodze polubownej musisz uzyskać zgodę zarówno banku, jak i kredytobiorcy na unieważnienie umowy poręczenia. Główną przeszkodą będzie tutaj fakt, że klient jest zobowiązany przez bank do znalezienia innego żyranta albo ustanowienia innej formy zabezpieczenia spłaty kredytu. Natomiast wybierając drugą drogę, musisz udowodnić przed sądem, że faktycznie zaistniał warunek nieważności umowy poręczenia. Dzieje się to w jednym z trzech przypadków: kiedy gwarant podpisał umowę pod wpływem groźby ze strony kredytobiorcy, kiedy kredytobiorca wprowadził żyranta w błąd albo kiedy poręczyciel nie był świadomy tego, co podpisuje.
